Вусны часопіс

Вусны часопіс
“Краіна мая - мая родная Беларусь”
Мэты правядзення:
-паглыбіць веды вучняў аб сваёй краіне;
-стымуляваць пазнавальную дзейнасць вучняў зыходзячы з удзелу
некаторых з іх у творчым працэсе прадстаўлення матэрыялаў часопіса перад
сваімі сябрамі і ўсімі вучнямі каледжа;
-стымуляваць актыўнасць вучняў да творчай працы і развіваць навыкі
публічных выступленняў;
-выхоўваць пашану да гісторыі роднага краю, сваёй мовы, цікавасць і
павагу да гістарычнага мінулага і сучаснасці;
-выхоўваць пачуццё гонару за тое, што яны маюць магчымасць быць
сведкамі і сучаснікамі гістарычнага працэсу, насіць пачэснае імя “беларус”;
-выхоўваць пачуццё нацыянальнай годнасці, пачуццё грамадзянскасці,
патрыятызму, маральнасці.
Матэрыяльна-тэхнічнае забеспячэнне часопіса:
-музычныя творы
-кампутарныя прэзентацыі
-нацыянальнае адзенне ўдзельнікаў
-фота апарат
Удзельнікі правядзення вуснага часопіса:
-вучні 2-га курса каледжа;
-вучні 851 групы;
Перад пачаткам 1-ай старонкі вуснага часопіса ўступна слова
выкладчыка:
Выкладчык:
Вусны часопіс “Краіна мая - мая родная Беларусь” мае 3 старонкі:
1-ая – “Мой родны кут”
2-ая – “Гістарычнае мінулае” да 600 годдзя Грунвальдскай бітвы.
3-яя – “Дзяржаўныя сімвалы Рэспублікі Беларусь”.
Сцэнарны план
вуснага часопіса “Краіна мая - мая родная Беларусь”
1-ая старонка “Мой родны кут”
Гучыць фанаграма “Мой родны кут” у выкананні ансамбля “Песняры”.
Пасля 2-га куплета гук песні сціхае і Дзмітрыевіч Вераніка чытае радкі
верша” Радзімачка-радзіма”
Радзімачка-Радзіма!
Радзімая Зямля,
Мяне ты нарадзіла,
У дарогу правяла!
Сатканы луг з рамонкаў
Мне сніўся па начах,
2
А ты бярозкай тонкай
Стаяла ў вачах…
Ты бачылася ў росах,
У птушцы трапяткой,
У воблачках бялёсых,
У сцежачцы крутой…
Радзімачка-Радзіма!
Куточак родны мой!
Паўсвету я схадзіла,
Ды не найшла такой!
(На экране кампутарная прэзентацыя “Беларусь”)
В 1. Мая краіна, мая Бацькаўшчына, - усяго чатыры словы, але ж, якая
моц гучыць у іх, колькі пяшчоты, колькі гонару маюць яны! Наша вечна
маладая, пастаянна квітнеючая і такая старажытная беларуская зямля. Наш
родны кут… А ці задумваліся вы над выразам”Родны кут”? Які сэнс маюць
гэтыя словы для кожнага з Вас?
В 2. Пра тое – што гэта? Ніхто дасканала растлумачыць не можа. Для
адных гэта месца, дзе нарадзіўся, для іншых – гэта родная дзяржава, а для
некаторых – проста спалучэнне слоў, бо яны не задумваліся над гэтымі словамі.
В 3. Так, нялёгка знайсці адназначны адказ на такое пытанне. Той, хто
шмат вандраваў за межамі нашай краіны, амаль заўсёды кажыць: “У гасцях
добра, а дома лепш!” Дзе б Вы не былі, чаго б толькі не бачылі, але ж заўсёды
душа цягнецца да роднай зямлі, роднай хаты. Ці бачылі вы дзе больш
прыгожыя палі, лясы, больш шырокую прастору рэк і азёр, ці чулі больш
мілагучны спеў салаўя? Ды ніколі і нідзе не ўбачыце, не пачуеце такога!
В 4. Я лічу, што словы Я.Коласа з паэмы “Новая зямля” дапамагаюць нам
лепш уразумець сэнс слоў “Родны кут” :
Мой родны кут, як ты мне мілы,
Забыць цябе не маю сілы.
Не раз утомлены дарогай
Жыццём вясны маёй убогай
К табе ў думках залятаю
І там душою спачываю.
Сапраўды, прыроду, прыгажэйшую за беларускую, цяжка знайсці!
В 5. Мы можам ганарыцца прыгажосцю сенявокай краіны сваёй. Але,
кажучы пра прыгажосць прыроды, трэба казаць і пра сакавітасць, мілагучнасць
нашай беларускай мовы. Яно і не кепска ведаць суседскую мову, але найперш
трэба ведаць сваю. Так, кожная мова мае нешта цікавае, але той мілагучнасці,
якая ёсць у мове роднага краю, нідзе не пачуеце.
3
В 6. І не здарма М.Танк такія словы напісаў пра нашу мову.
З легендаў і казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў і пшаніц,
З сузор’яў і сонечных цёплых праменняў,
З грымучага зяння бурлівых крыніц,
З птушынага шчэбету, з шуму дубровы,
І з гора, і з радасці, і з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святыні народа, бяссмерця яго,Ты выткана дзіўная родная мова.
В 1. Шчырыя, прыгожа напісаныя словы – душу кранаюць. А калі на такія
словы песня напісана! Песня пяецца, як з душы ліецца. А калі песня ад душы,
ды скокі вясёлыя. Дык глядзець – не наглядзецца, слухаць – заслухацца.
Шануюць традыціі ў нас на Беларусі, бо традыцыйнае культура беларусаў
мае глыбокія карані. І святкуем мы так, што сэрдца ў грудзях узыграе, і
зазвоняць усе струны душы.
В 2. Вось кажаш: “Традыцыі, побыт, культура”. А з чаго гэта ўсё бярэцца?
З гісторыі. Былі ў нашай гісторыі і ўздымы і заняпады. Але ж мы дасягнулі
пэўнай мэты. Мы шануем нашу гісторыю, яна не заняпала. І маем права
ганарыцца, бо мы не забыліся сваёй гісторыі. Той, хто не памятае яе – здраднік і
не мае будучага. Мы маем гістарычную спадчыну і ганаровае званне “
беларусы”.
В 3. Мы прыйшлі да высновы, што ўсе гэтыя нашы словы і
растлумачвуюць сэнс паняцця “родны кут”.
“Родны кут” – гэта нешта запаветнае, дарагое і блізкае для кожнага
чалавека.
В 4. Гэта залатыя палі збажыны з сінімі вочкамі васількоў, светлыя ад
бяроз гаі, што аглухлі ад птушынага звону, гэта бясконцыя жылы рэк і люстэркі
азёр, а таксама любоў да маці, павага да мовы, захаванне традыцый, гэта
маральны і духоўны скарб народа, які ні ў якім разе нельга страціць.
В 5. Мы можам знаходзіцца ў любой з краін свету, але ў нашым сэрдцы
заўсёды будзе жыць Беларусь – наш РОДНЫ КУТ.
Чытае верш Декола Таня:
Ёсць на свеце шмат краін цудоўных
Ёсць на свеце шмат незчасных зор.
(Пасля верша гучыць беларуская песня ансамбля) (___________________)
В 6. Нашу 1-ю старонку вуснага часопіса “Краіна мая - мая родная
Беларусь” мы перагарнулі. На наступным перапынку запрашаем пацікавіцца 2ой старонкай, якая прысвечана 600-годдзю з гісторыі Грунвальдскай бітвы.
4
2-ая старонка
(Гучыць рыцарскі марш. Выходзяць да мікрафонаў вучні адзетыя ў
рыцарскія даспехі.)
На экране назва старонкі “Грунвальдская бітва”. (У ходзе расказа вучняў
пра Грунвальдскую бітву слайды паступова гартаюцца ў адпаведнасці з
тэкстам.)
Грюнвальдская битва, называемая так же битвой под Танненбергом,
произошла 15 июля 1410 г. Между польско-литовским войском и войском
Тевтонского ордена во время Великой войны 1409-1411г. Союзное войско
разгромило в этом сражении орденских рыцарей и защитило свои земли.
Тевтонский орден с XIIIв. начал экспансию на Восток, в славянские и
литовские земли. Эти походы назывались крестовыми, и их целью
провозглашалось приведение к истинной католической вере языческих племен
балтов, а за одно и население православных русских земель, которые в XIV в.
составили Великое княжество Литовское, Русское и Жамойтское. Рыцарикрестоносцы захватили земли Королевства Польского. Вскоре орден перекрыл
Польше и Литве выход к Балтийскому морю и попытался подчинить себе
морскую торговлю.
Польское королевство и Великое княжество Литовское в 1385г.
заключили унию. А в следующем году великий князь Литовский Ягайло
женился на польской королеве Ядвиге и взошел на польский престол под
именем Владислава II. В Литве титул великого князя принадлежал Витовту.
Эти страны вместе противостояли экспансии ордена.
6 августа 1409 г. Великий магистр Тевтонского ордена Ульрих фон
Юнгинген объявил войну Польше и Литве.
Осенью противники заключили перемирие, чтобы накопить силы. Ягайло
и Витовт объявили о сборе всеобщего ополчения. Зимой 1409-1410гг., в Бресте
, братья договорились как будут действовать.
Поляки собирались в Вольборже, литовцы и русские двигались к ним со
стороны реки Нарев. Объединившись, союзники должны были идти на столицу
ордена и взять этот город, который немцы называли Мариенбург, а поляки –
Мальборк.
Поляков в союзной армии было 21 000, литовцев и русских 24 000
человек. Особой отвагой отличались смоленские полки. К войску
присоединились чешские и моравские рыцари - несколько тысяч человек, 3000
татарских всадников, наемники. Всего в армии было немногим больше 60 000
человек. Войска были настроены решительно и стремились покончить с
тевтонцами.
5
Задача, поставленная союзниками, была нелегкой: Тевтонский орден
обладал немалыми силами . К лету 1410г. армия ордена вместе с наемниками
насчитывала 60 000 человек тяжеловооруженных всадников и пехотинцев. У
них было сто бомбард, которые стреляли каменными и свинцовыми ядрами.
Командовал армией крестоносцев сам магистр Ульрих фон Юнгинген.
26 июня 1410г. король Владислав II Ягайло выступил во главе своего
войска из Вольборжа. Там он узнал, что литовцы и русские уже стоят на
берегах Нарева.
Уже 2 июля союзники соединились в Червинске и отправились в поход
как единое войско. Прошло еще 2 дня. Настал час, когда союзная армия
пересекла границу орденских владений и взяла крепость Лаутенбург.
В этот же день Ягайло назначил командовать польским войском
полководца Зындрама. Витовт по-прежнему предводительствовал литовцами и
русскими. Король возглавлял всю армию в целом.
Магистр Юнгинген полагал, что разобьёт Ягайло и Витовта во время
переправы. Но король и князь не пошли в ловушку.
Все понимали, что час сражения приближается. Вскоре союзники стали
лагерем в лесу, точнее в местности, поросшей кустарником, рядом с озером
Любань, которое прикрывало их справа.
Зындрам выслал вперед разведку, которая принесла весть: на холмах
между деревнями Танненберг и Грюнвальд – армия крестоносцев.
Был вечер 14 июля 1410 г. Внезапно разразилась буря, а потом хлынул
проливной дождь. Крестоносцы тоже увидели противника. Они были в
нерешительности: союзная армия расположилась в чаще деревьев и кустарника,
где рыцарям-крестоносцам трудно было бы сражаться.
Наступило утро 15 июля. Буря прошла, но дождь не прекращался. И тогда
магистр решил послать польскому королю два меча – как вызов. Тевтонец
хотел, чтобы битва состоялась здесь. Поле будущего сражения находилось к
югу от деревни Танненберг. Правда, с точки зрения топографии это было не
совсем поле – луга, холмы, неглубокие овраги и небольшая лощина,
разделявшая противников.
Союзники построились в боевой порядок, в три линии. На правом фланге,
который возглавлял Витовт, стали литовцы, русские, татары. В центре были
смоленские полки, а на левом фланге поляки во главе с Зындрамом. Ягайло
стоял на холме, за левым флангом. Весь фронт растянулся на два километра.
Крестоносцы, увидев это, растянули свои войска на два с половиной
километра . У тевтонцев было две линии: вторую, резервную, возглавил сам
Юнгинген, в первой линии, на правом фланге стоял Лихтенштейн, а на левом –
Валленрод. Грозные бомбарды наставили дула на армию Ягайло.
Наступил полдень. Объединённое войско увидело рыцарей–крестоносцев,
которые скакали в их сторону. Оказавшись перед королем, посланники
магистра протянули ему два меча. Король принял этот вызов. Он приказал всем
надеть соломенные повязки, чтобы различать своих в бою, а затем велел
начинать атаку.
6
Первой на врага налетела татарская конница. Орденские пушки успели
выстрелить только два раза, и артиллерийские позиции были смяты. Ядра не
причинили большого вреда союзникам. Но татарские стрелы, тучами летевшие
в тевтонских рыцарей, отскакивали от мощных доспехов. Великий магистр
приказал Валленроду атаковать. Рыцари выставили вперед копья. Двинулись
вперед сначала шагом, а потом перешли на рысь, ударили по татарам, и
отбросили их назад.
На помощь отступавшим бросились воины князя Витовта, но тевтонцы
обрушились на них всей своей мощью. После тяжелейшего боя литовцы начали
отступать. Дольше всех сопротивлялась Виленская и Трокская хоругви, но
крестоносцы оттеснили и эти отряды.
Часть тевтонцев осталась сражаться с центром союзной армии, где
насмерть стояли смоленские полки, которыми командовал Юрий, князь
Мстиславский. Воины Валленрода окружили смолян со всех сторон, но те,
потеряв один полк, вырвались из кольца и бросились на помощь полякам.
Поляки, которым удалось прорвать ряды крестоносцев, дрались с
превосходящим по численности отрядом Лихтенштейна. Рыцари Валленрода,
преследовавшие литовцев, вернулись на поле боя и ударили полякам во фланг и
с тыла. Пало большое королевское знамя. Как раз в этот момент вмешались
смоляне и смогли выдержать напор. Тут подоспело подкрепление- вторая линия
польского войска. Вместе со смолянами они отбили нападение Валленрода,
выручили знамя и начали теснить Лихтенштейна, окружив его с трех сторон.
Крестоносцы стали медленно откатываться назад. Великий магистр ввел в бой
резерв. Рыцари второй линии орденского войска попытались обойти поляков
справа и зайти им в тыл. Однако не зря Ягайло построил свою армию в три
линии. Воины третьей линии бросились наперерез немцам.
Неизвестно, как бы еще обернулось дело, если бы не князь Витовт. Он
успел собрать своих уцелевших воинов, отброшенных назад в начале боя.
Оставшиеся в живых литвины исполненные отвагой и ведомые своим князем,
решительно пошли в атаку. Соратники их
закричали с надеждой и
воодушевлением «Литва возвращается». Литовско-русские полки решили исход
сражения.
Поле битвы превратилось в бойню. Тевтонских рыцарей убивали без
всякой жалости, чтобы отомстить крестоносцам за сожженные села, города, за
убитых близких, за десятилетия непрекращающихся набегов, за потерянные
земли.
Великий магистр понял, что наступил последний час его армии, его
собственный последний час. Магистр сражался до конца и был убит.
Среди тевтонцев началось смятение, многие в панике бежали. Но часть
крестоносцев укрылась во временном укреплении из повозок. Воины
надеялись, что противник,
понесший ужасающие потери, не сможет
прорваться к ним. Но поляки с литовцами разметали повозки, ворвались внутрь
и устроили сечу.
Битва завершилась полной победой Ягайла и Витовта. Армия
крестоносцев была уничтожена практически полностью.
7
Победой под Грюнвальдом удалось добиться очень многого:
прекратились набеги тевтонцев, экспансия ордена на восток была остановлена.
1 февраля в Торуни Польша и Литва заключили с рыцарями мирный договор.
Орден возвращал захваченные земли, уплачивал контрибуцию и обязался
впредь не препятствовать торговле. После этого орден перешел к обороне, а
пятьдесят шесть лет спустя прекратил существование.
3-яя старонка
Дзяржаўныя сiмвалы Рэспублiкi Беларусь
(Гучыць песня “Белая Русь” у выкананні Клімовіч Н.)
На экране словы: “Сiмваламi Рэспублiкi Беларусь з’яўляюцца яе
Дзяржаўны сцяг, Дзяржаўны герб i Дзяржаўны гiмн”.
Канстытуцыя Рэспублiкi Беларусь. Артыкул 19.
B-1 Беларусь….. Дзяржава ў цэнтры Еўропы, якая размяшчаецца на
пэўнай тэрыторыi, мяжуе з Расiяй,Украiнай, Лiтвой, Латвiяй. Беларусь мае
дзяржаўны герб, сцяг, гiмн.
B-2 Дзяржаўны герб Рэспублiкi Беларусь. У iм кожная дэталь мае
важнае значэнне i дае зрокавыя, наглядныя i ў той жа час важныя звесткi пра
нашу краiну, пра народ.
Першае, на што зверне ўвагу кожны, - гэта зялёны контур тэрыторыi
Рэспублiкi Беларусь, як яна адлюстравана на геаграфiчнай карце. Зялёны
контур – у залатых промнях узыходзячага Сонца.
Гэта сiмволiка зразумелая кожнаму.: Усе свае думкi грамадзяне
скiроўваюць да Айчыны. Беларусь- гэта наша зямля, нам чужой не трэба, але
сваёй мы не аддадзiм нi пядзi!Мы захаваем яе ў тых межах, у якiх яна нам
перададзена папярэднiмi пакаленнямi.
Контур краiны знаходзiцца ў сярэдзiне герба,утворанага вянком з залатых
каласоў, пераплеценых з аднаго боку ружовымi кветкамi канюшыны, з другога
– блакiтнымi кветкамi ільну. Вянок, звiты з каласоў жыта, са старадаўнiх часоў
меў свяшчэнны сэнс для ўсiх славянскiх народаў.
Мы, беларусы, адносiмся да славян – адной з буйнейшых у Еўропе
этнiчных груп. Славяне верылi, што пучок або сноп хлебных каласоў – лепшы
спосаб звароту да Божых сiл з просьбай аб пасланнi цi дараваннi новага
ўраджаю i працвiтання.
Канюшына – гэта сiмвал сувязi чалавека з жывёламi: перш за ўсё з канём,
для якога яна – лепшы корм. У даўнiя часы конь выкарыстоўваўся ў баi. Каня
запрагалi для ворыва i перавозкi грузаў.
Лён – гэта цудоўны матэрыял для адзення.Здаўна з iльну выраблялiся
прыгожыя i трывалыя тканiны. Лён – сiмвал стваральнай працы, знак дабра i
дастатку. Нiжэй контуру гранiц Рэспублiкi Беларусь змешчаны зямны шар з
узыходзячым над iм сонцам i залатымi промнямi.
8
Зямны шар – гэта знак таго, што Рэспублiка Беларусь успрымае ўсе
народы зямлi як раўнапраўных сяброў i партнёраў, гатова з iмi сябраваць i
гандляваць, абменьвацца ведамi i сваiмi таварамi.
Яднанне Зямлi i Сонца – галоўны знак жыцця.
Пяцiканцовая зорка – сiмвал мужнасцi i высокiх памкненняў.
Каласы герба абвiты чырвона-зялёнай стужкай, на якой знiзу ёсць надпiс
залацiстага колеру – «Рэспублiка Беларусь».
Такiм чынам, Дзяржаўны герб нашай краiны – гэта своеасаблiвая кнiга
пра беларускi народ.
B-2 Дзяржаўны сцяг – адзiн з сiмвалаў нашай дзяржавы. Кожны
грамадзянiн павiнен асэнсавана шанаваць сцяг, ганарыцца сваiм народам i яго
слаўнай гiсторыяй. Звычайна гавораць, што наш сцяг мае два колеры –
чырвоны, зялёны, але гэта не так, бо беларускi нацыянальны арнамент
чырвонага колеру размешчаны на белым полi, i такім чынам - наш сцяг
трохкаляровы.
Чырвоны колер са старажытных часоў служыць знакам Сонца, сiмвалiзуе
кроўныя сувязi, барацьбу за справядлiвую справу.
Зялёны колер – гэта колер прыроды, нашай кармiцелькi Зямлi. Гэта колер
палёў i лясоў, якiя займаюць большую частку тэрыторыi нашай краiны.
Белы колер – гэта перш за ўсё колер свабоды. Недарэмна лiчаць, што
назва нашай краiны – Беларусь – звязана з непахiснай воляй да свабоды. Разам з
тым белы колер – гэта колер маральнай чысцiнi i мудрасцi. I гэта якасцi, якiя
павiнен свята захоўваць у сваёй душы сапраўдны сын беларускай зямлi.
Прыгледземся больш уважлiва да арнаменту. У цэнтры арнаменту ромб з
тоўстымi «кручкамi», цi «вёсламi», якiя азначаюць вечнасць i рух. А сам ромб –
гэта сiмвал засеянага поля.
Такiм чынам, беларускi сцяг расказвае гiсторыю беларускага
народа,заклiкае да ажыццяўлення самых высокiх памкненняў да свабоды,
росквiту i дружбы народаў.
B-1 Памкненнi нашага народа выказаны ў Дзяржаўным гiмне Рэспублiкi
Беларусь. Ён напiсаны на словы верша «Мы - беларусы» Мiхася Клiмковiча i
Уладзiмiра Карызны, музыка Несцера Сакалоўскага i зацверджаны Прэзiдэнтам
РБ А.Р.Лукашэнкам 2 лiпеня 2002 года.
Давайце ўсе разам праспяваем наш гiмн.